Aniela Wachowska

Czy rzeczywistość ma strukturę?

Czym jest to, czego nie wiemy?

Sprowadzając rzeczy do swojego pojmowania świata, ludzie poznając rzeczywistość będą porównywać go do tego, co znają. Dobrym przykładem na ważną rolę struktur w świecie jest przeczytanie słowa w innym języku, na przykład po japońsku. Widząc znaki kanji wyglądające w ten sposób: 元気, dopóki nie pozna się ich znaczenia, pozostaną tylko kreskami przypominającymi topornie narysowany dom lub drogę, a nie znak oznaczający zdrowie. Nie znając podstaw języka albo chociaż znaczenia wyrazu, nie możemy go użyć. Wynika z tego, że bez znajomości praw (struktur) nie możemy funkcjonować. Dla kogoś, kto nie jest obeznany z naszym postrzeganiem świata, różowe koło po lewej stronie rysunku może być okręgiem, płytą, układem słonecznym, bakterią lub czymkolwiek innym. Na górze rysunku widnieć mogą plamy barwne lub jeziora, a po prawej – dom o okrągłych oknach, pokój.

Czym jest to, co wiemy?

Osoby znające daną strukturę, będą bez problemu rozpoznawały na rysunku donuta[1], oczy i prostopadłościan. Aby interpretacja rzeczy, słowa czy też gestu została dokonana poprawnie, żaden z elementów nie może zostać pominięty. Albowiem w przypadku wykluczenia z poznania zmysłów, w założeniu przedmiot wciąż będzie istniał, lecz nie będziemy mogli tego dowieść. Gdy pominiemy przedmiot jednocześnie pozostawiając jego nazwę, ta straci swoje znaczenie. W przypadku odrzucenia samej struktury, gdy wykorzystanie i poznanie fizyczne przedmiotu nie będzie stanowiło problemu, to już nazwanie go i jego idea pozostaną poza naszym zasięgiem.

Dlaczego to, co poznajemy stanowi całość?

Nie ulega wątpliwości, że w zależności od kontekstu, rysunek lub przedmiot będzie odbierany w inny sposób. Przykładowy rysunek donuta przypominać może, po dodaniu niebieskiego tła, koło ratownicze, mgławicę Kocie Oko, lub bakterie kłębiące się pod mikroskopem na szalce Petriego. Sam język jest blisko związany z rzeczami, które opisuje. Bez nich nie powstałaby mowa, natomiast bez mowy nie jesteśmy w stanie wyrazić swoich potrzeb. Bez wątpienia na naszą rzeczywistość składają się właśnie język, przedmioty i uczucia. Odnosząc się do definicji struktury (,,wzajemne powiązanie, układ elementów jakiejś całości”) oraz biorąc pod uwagę to, czym jest rzeczywistość, można śmiało stwierdzić, że jest ona strukturą. Praca składa się z trzech elementów: rysunku oczu (symbolizujących zmysły, którymi odbieramy rzeczywistość), szkicu pączka (wybór tego akurat przedmiotu jest nieprzypadkowy, gdyż w zależności od kontekstu wyobrazić sobie można różne rzeczy, donuta, typowego polskiego pączka, pąk kwiatu. Dodatkowo, z punktu widzenia matematyki donut jest torusem[2]) oraz sześcianu – odniesienie do struktury (na jednej ścianie widnieje spód pączka, w zależności od osoby może przypominać koło ratunkowe, literę ,,o”, oko; na drugiej szary rysunek odnosi się do samego przedmiotu, który doświadczający poznaje; na trzeciej ścianie sześcianu jest napis ,,to, co nazywamy”, obejmuje koncept przedmiotu, o którym mowa).

Praca inspirowana filozofią Ferdinanda de Saussure’a i Claude’a Lévi-Straussa.

Źródła:

Engelking Ryszard, Topologia ogólna, Warszawa, 2007, PWN

Foucault Michel, tłumaczenie Tadeusz Komendant, To nie jest fajka, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 1996;

Leach Edmund, tłumaczenie Piotr Niklewicz, Lévi-Strauss, Państwowe Wydawnictwo ,,Wiedza Powszechna”, Warszawa 1973;

Lévi-Strauss Claude, tłumaczenie Krzysztof Pomian, Antropologia strukturalna, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970;

Lévi-Strauss Claude, tłumaczenie Maciej Falski, Antropologia Strukturalna II, Wydawnictwo KR, Warszawa 2001;

de Saussure Ferdinand, tłumaczenie Krystyna Kasprzyk, Kurs językoznawstwa ogólnego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1991;

https://pl.wikipedia.org/

http://portalwiedzy.onet.pl/

---

[1] Za Wikipedią: rodzaj wysmażanego na głębokim oleju wyrobu cukierniczego w kształcie zbliżonym do torusa („oponki”). Często z polewą, np. czekoladową lub lukrową. Popularny w wielu krajach jako słodka przekąska lub deser. Od polskiego pączka odróżnia go głównie kształt i brak nadzienia.

[2] Torus to jedna z najważniejszych form ugięcia przestrzeni. Torus jest dwuwymiarową powierzchnią obrotową zanurzoną w przestrzeni trójwymiarowej. Torus powstaje przez obrót okręgu wokół prostej, która leży w płaszczyźnie tego samego okręgu i go nie przecina. Matematycy jako wyobrażenie torusa używają dętki (np. samochodowej) lub powierzchni obwarzanka. Zatem donut jest torusem.